,,იმერულ ყველში ხბოს საკვებ ფხვნილს ამატებენ, რომელიც მიუღებელია ადამიანის საკვებად…”

ანა მიქაძე-ჩიკვაიძე:

_ ცოტა ვრცლად გამომივა და ვინც ჩემი წერის სტილს და მანერას გაუძლებს, სამოთხეში მოხვდება.
15 წელია , ზუსტად 15 წელია ვმუშაობ ქართული ყველის ისტორიის კვლევაზე , სახეობების დადგენასა და რეცეპტურაზე..ეს პროცესი ერთი დღით არ შეწყვეტილა- დაიწყო კი ვრცელი პროექტის პოზიციონირებით -კულტურის, ეკონომიკის დ სოფლის მეუნეობის სამინისტროებში წერილების დაგზავნით- რომ ქართული სამეურნეო კულტურა გამოსაკვლევია და უკიდურესად მნიშვნელოვანი ცნობები შევისწავლე ქართულ ყველზე. პროექტსასც ზუსტად ასე ერქვა და ყველა წერილი ამ სახელით შევიდა შესაბამის უწყებებში- „ქართული სამეურნეო კულტურის პოზიციონირება . პირველი თავი „“ქართული ყველი“.მეორე დ ა მესამე თავები უნდა მოჰყოლოდა – ქართული ზეთის და ზოგადად ცხიმების გამოყვანის კულტურაზე, სამკურნალო ბალახებზე, ქვების და მცენარების გამოყენება ბუნებრივი საღებავების მისაღებად. პური (და არა ხორბალი) და აშ
ისე მოხდა რომ ყველი , მხოლოდ ყველი უნდა მეკვლია,, იმიტომ რომ ეს ამოუწურავი თემაა დაწყებული მისი უძველესი ისტორიიდან დასრულებული – ეთნოგრაფია, არქეოლოგიით და ტექნოლოგიური პროცესებით რეცეპტურების მოძიება და აშ,, ,
ასე მაგალითისთვის მხოლოდ იმერულ ყველზე მოგიყვებით, დიდხნიანი კვლევის და დაკვირვების შედეგად, მივხვდი რომ ყველაზე გავრცელებულ, იმერულს კრებსითი სახელი -„იმერული“ სრულიად უსამართლოდ ქვია და სოფლების მიხედვით უნდა განვარჩევდეთ.
რომელ ბაზარშიც არ უნდა შეხვიდეთ, 100დან 90 გეტყვის რომ საზანოს იმერული აქვს გასაყიდად,. მეორე ადგიოლზე თერჯოლის იმერული დ ამესამე ზეტაფონის სოფლები დ ა შემოგარენის.
საზანოს იმერული დღემდე ლიდერობს,
რატომ? ~
იმიტომ რომ სრულიად გასხნავებულია საგემოვნო თვისებისაა და შენახვის ტექნოლოგიითაც. განსაკუთრებულია. მთელი საიდუმლო, საზანოს იმერულის , რომ არაფერი ვთქვატ საკიდელაზე (კვეთი ,მაჭიკკი)არაჩვეულებრივი და სრულიად განსკუთრებული შესანახი მარილწყალია – ანუ წათხია. ზოგან წაქსაც ეძახიან შეცდომით, რადგან წაქი იგივე შრატია. თუმცა ხალხში ორივე თანაბრად გვხვდება, სოფლების დ ა რეგიონების მიხედვით. (შრატს იგივე „სველი“ )
შრატს,რომელიც ყველის ნარჩენ სითხედ ითვლება, ბოლომდე გამოაცლიან ცხიმს,, ნადუღის მოდუღების შემდეგაც,, თუ კიდევ შერჩა ,გრილ ადგილას მოათავსებენ და ცხიმი ,ისევ თავზე მოედება და მოხდიან. სეპარატორის და სადღვებელის გამოყენების გარეშც , ასე მარტივად შეიძლება შრატს ცხიმი (შრატს და არა რძეს, რძიდან ცხიმის გამოცლა სხვა პროცესია) მოაცილო
საბოლოოდ ,ბაცად მომწვანო -მყვითალო შეფერილობის სითხეს დაამარილებენ (1,4 ზე ან 1 /50 უმჯობესია ქვა მარილით , დაამატებენ ყურძნის ან პანტა ვაშლის ძმარს, შაქარყინულს ტყემლის ტოტებს და კარგად გაწკრიალებული , კანგაცლილ ლეღვის ტოტით მოურევენ (ლეღვის ასეთი ჯოხები ბევრ რეგიონში გვხვდება რძის მოსარევადაც) სწორედ ასე დ აყენებულ წატხში (წაქაში ) ინახება საზანოს იმერული და სხვაგან ასეთი თანმიმდევრობით მომზადებული მარილწყალი არც შემხვედრია.
გამოსაყენებლად ვარგისია მაქსიმუმ ერთი თვე (ხანში შემორჩენილი ქვევრის იგივე ჭურის ყველის გარდა, რომელიც დაცული იყო სამი ტვე დ ა მხოლოდ ყველიერის კვირას მოხდიდნენ თავს)
ერთი თვის თავზე სითხე აუცილებლად უნდა გამოიცვალოს… თვის მანძილზე კი მუდმივად უნდა გაკაკმკამდეს, მარცვლები მოშორდეს, გადაიწუროს რომ სითხე იყოს ტკბილსურნელოვანი და გემრიელი.
რატომ დავწერე ასე ვრცლად იმერულ ყველზე , რომელიც ყველაზე დიდი ოდენობიტ გამოიყენება ქართულ სამზარულოში დ ა ისედაც ყოველდღიურ კვებაში.. დილას, საღამოს საზუმე დ ვახშმად, პურცომეულში და ფაფეულობაში. არაფერს იმ რაოდენობიტ არ მივირთმევთ , ტრადიციული საკვებიდან , რამდენსაც იმერულ ყველს. მართალია, სხავდასხვა კუთხეს ს ავადახავ ტიპის ე, წ სუფრის ყველი ჰქონდა, მაგრამ დღეს ყველაფერი იმერულთან არის გათანაბრებული, მათშორის არაჩვულებრივი მერგული ყველი -კაზლაც,,(ამაზე სხვა დროს,, და ვრცლად ნამდვილად ღირს ყურადღების გამხვილება)

რა ჭირს დღეს იმერულ ყველს..?
დღეს მისი, იმერული ყველის არ ამარტო შენახვის წესი, გაკეთების ტექნოლოგიაც სრულიად დარღვეულია..
• ***ფხვნილი ნედლი რძსი ნაცლად
იყენებენ ფხვნილს , მცენარულ ცხიმებს და ახლა უკვე ირანულ რძე პასტას. ხანდახნა არის შემთხვევები, ცილის მოსმატებლად ყველში ხბოს საკვებ ფხვნილსაც ამატებენ რომელიც ანტიბიოტიკსაც შეიცავს და სრულიად მიუღებელია ადამიანის საკვებად,
ყველაზე სავალალო , ნედლ რძეზეც რომ დამზადდეს , ისევ და სიევ მარილწყალია. ყენდება ისეთი მარილით , რაც არაა გათვლისწინებული საერთაშორისო ნორმებიტ ყველის შესანხ მარილად, (განსაკუტრებით იოდიზრებული მარილი )არავინ აცლის დაგროვილ ცხიმს დ ა ნამცეცებს რომელიც ყველის პერიოდულ ჩალგება ამოლაგებისსას წარმოიქმენბა,, მთელი წელიც კი შეიძლება არ გამოცვალონ და უსიამოვნო სუნი, მძაღე გემო რომელიც ამის გამო დაყვება ყველს , ნელ- ნელ ცვლის ჩვენს გემოვნებიტ წარმოდგენას ამ არაჩევულებრი ყოველდღიური რაციოონის, სასიცცოხლოდ აუცილებელ პროდუქტზე.
ჯერ კიდევ გვესმის- „ბებიაჩემის . დედაჩემის , მეზობლის , დედის ბიცოლის დ ა აშ ყველს სხვა გემო ჰქონდა,..
დიახ სხვა გემო ჰქონდა.
ჭურჭელი რომელშიც ინახავენ იმერულ ყველს ან პლასმასის ე,წ ხალმებია ან ქვით ამოშენებული ავზებია,, რომელიც წლიდან წლამდე არ იცლება დ არ ირეცხება, შერჩენილი ცხიმი ჯდება ავზის კედლის ფორმაში დ ა კაცმა არ იცის რ ა დაავადების ბუდე შეიძლება გახდეს, მინიმუმ ნაწლავის ჩხირები გარანტირებულია.

ეს არ არის ყველაფერი, რისი დაწრაც მინდოდა მხოლოდ ერთ ყველზე – იმერულზე შევამოკლე, ,მივცეტ საშუალება მაკონტოლებელებს თავისი საქმე გააკეთონ.
სურსათის უვნებლობის სამსახურმა კონტროლი დ ა რეგულაცია უნდ ა გაამკაცროს და მუდმივი მსჯელობის და ყურადღების საგნად გადააქციოს.
ჩვენ უნდა ვიცოდეთ სად , როდის და რა პირობებში, რისგან და ვისგან გაკეთებულ რძის პროდუტებს მივირთმევთ.
უნდა გვახსოვდეს რომ რძე თავისთავად არის ურთულესი ნედლეული დ ა ზედმეტი დამაბინძურებელი ფაქტორებით , მას უბრალოდ მკვლელ პროდუქტად ვაქცევთ
ფრთხილად რძესთან
ფრთხილად ყველთან, მეგობრებო! ამჯერად მხოლოდ ეს იყოს..